Dnia 29 października 2019 r. o godz. 14:00 w świetlicy Gminnego Ośrodka Kultury w Poroninie odbędą się konsultacje dotyczące Międzynarodowego Programu „ Człowiek i Biosfera” MAB. Jego głównym celem jest budowanie prawidłowych, zrównoważonych relacji między ludźmi i biosferą na obszarach zawierających cenne zasoby przyrodnicze. Aby osiągnąć ten cel tworzona jest międzynarodowa Sieć Rezerwatów Biosfery.
Obecnie skupia ona 669 takich obiektów w 120 krajach. 20 z nich to rezerwaty transgraniczne. Powoływane są one przez Międzynarodową Radę Koordynacyjną MAB na wniosek poszczególnych państw członkowskich. Każdy rezerwat podlega prawodawstwu kraju, na terenie którego się znajduje. Zadaniem Rezerwatów jestosiągnięcie trwałej równowagi pomiędzy zachowaniem różnorodności biologicznej, wspieraniem rozwoju zasobów ludzkich oraz utrzymaniem wartości kulturowych. Status rezerwatu biosfery nie oznacza dodatkowego formalnego reżimu ochronnego, ale służy promocji „obszarów, dla których charakterystyczny jest zrównoważony związek człowieka z biosferą”.
Rezerwaty pełnią trzy zasadnicze funkcje:
- ochronną, polegającą na ochronie krajobrazów, ekosystemów, zróżnicowania gatunkowegoi genetycznego;
- rozwojową poprzez wspieranie ekologicznie zrównoważonego rozwoju gospodarczegoispołeczno-kulturowego;
- wspierania logistycznego poprzez edukację ekologiczną, badania naukowe i monitoring w odniesieniu do lokalnych, regionalnych, narodowych i globalnych zagadnień związanych z ochroną przyrody i zrównoważonym rozwojem.
Zwykle rezerwaty biosfery są chronione przez podział na strefę: rdzenną (przyrodnicze obszary chronione jak park narodowy, rezerwat), strefę buforową i strefę przejściową.
W marcu 2016 r. na IV Światowym Kongresie Rezerwatów Biosferyprzyjęto zatwierdzony na 28. Sesji Międzynarodowej Rady Koordynacyjnej MAB Plan działania dla Programu Człowiek i Biosfera MAB i Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery na lata 2016-2025, zwany Planem działania z Limy. Przyjęto również Deklarację z Limy. Plan działania z Limy zakłada wdrażanie nowej Strategii przyjętej przez Konferencję Generalną UNESCO w 2015 r. oraz rozszerza zakres zadań dotyczących zmian klimatu, edukacji na temat zrównoważonego rozwoju oraz współdziałania na szczeblu lokalnym.
Na Światowej Liście Rezerwatów Biosfery UNESCO znajduje się dziesięć polskich obiektów, w tym cztery transgraniczne. Jednym z nich jest Tatrzański Transgraniczny Rezerwat Biosfery (w skrócie TTRB). Powołany został w 1992 roku. Po polskiej stronie obszar rezerwatu zawiera się w granicach parku narodowego. Po słowackiej stronie w granicach obszaru znajdują się tereny Správy TANAP-u i Štátnych Lesov TANAP-u wraz z dużym obszarem otuliny na południu i wschodzie. Łącznie TTBR zajmuje powierzchnię 134 448 ha, podzieloną na trzy strefy: rdzenną, buforową i tranzytową. Główną funkcją strefy rdzennej jest ochrona naturalnych procesów zachodzących w środowisku oraz minimalizacja działalności człowieka w ekosystemach. Strefa buforowa służy do wzmocnienia ochrony przyrody i przywrócenia pierwotnego stanu środowiska. Zadaniem strefy tranzytowej jest koordynacja relacji pomiędzy ochroną przyrody a działalnością człowieka, z naciskiem na kultywowanie tradycji i zrównoważony rozwój.
Organami administracyjnymi Tatrzańskiego Transgranicznego Rezerwatu Biosfery są: Tatrzański Park Narodowy po polskiej stronie oraz Správa TANAP-u po słowackiej stronie. Funkcję doradczą pełni Komitet Sterujący TTRB, w skład którego wchodządyrektorzy parków narodowych, przedstawiciele samorządów gmin objętych lub sąsiadujących z rezerwatem, przedstawiciele świata nauki, organizacji pozarządowych oraz instytucji i stowarzyszeń prowadzących działalność na terenie TTBR. Założenia funkcjonowania rezerwatu zawarte są w dokumencie „Funkcjonowanie Tatrzańskiego Transgranicznego Rezerwatu Biosfery – wspólny plan działania”.
Główne cele strategiczne Tatrzańskiego Transgranicznego Rezerwatu Biosfery:
- Zachowanie różnorodności walorów naturalnych i kulturowych, szczególnie w strefie rdzennej TTRB.
- Wykorzystanie Rezerwatu Biosfery jako modelu zarządzania zrównoważonym rozwojem i gruntami.
- Wykorzystanie obszaru Tatrzańskiego TRB do promocji, badań naukowych, monitoringu, edukacji I szkoleń oraz budowania tożsamości regionalnej.
Dokumenty:
Plan działania z Limy / Lima Action Plan for UNESCO’s Man and the Biosphere (MAB) Programme and its World Network of Biosphere Reserves (2016–2025): http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002474/24741...
